Oznaczenie udarności metodą Charpy’ego

 

Normy

PN-EN ISO 179

Przedmiot badania

Pomiar udarności tworzyw sztucznych w określonych warunkach. Ocena kruchości lub ciągliwości kształtek. Miarą udarności jest stosunek pracy, jaki został włożony by zniszczyć próbkę. Badania wykonuje się przy pomocy młota na odpowiednio przygotowanej próbce (z karbem lub bez, ułożenie względem młota).

Zastosowanie

Sztywne tworzywa sztuczne termoplastyczne i termoutwardzalne, przeznaczone do formowania i wytłaczania, tworzywa napełniane i wzmacniane, sztywne płyty z tworzyw termoplastycznych i termoutwardzalnych, laminatów; termoplastyczne i termoutwardzalne kompozyty wzmocnione włóknami, kompozycje napełnione i wzmocnione, termotropowe polimery ciekłokrystaliczne. Porównanie właściwości udarnych podobnych rodzajów materiałów. Nadaje się do badania materiałów charakteryzujących się międzywarstwowym przełomem poślizgowym lub materiałów wykazujących efekty powierzchniowe spowodowane czynnikami środowiskowymi. Nie nadaje się dla materiałów spienionych i wielowarstwowych struktur zawierających materiał spieniony.

Opis badania

Kształtkę do badań w postaci beleczki umieszcza się (płaszczyznowo lub krawędziowo) na podporach i poddaje się jej środkową część uderzeniu młotem udarowym o stałej prędkości i znanej energii uderzenia. Badaniom poddaje się znormalizowane kształtki typu 1 (ISO 179-1/1eU) o wymiarach 80 x 10 x 4 mm z karbem lub bez. Pozostałe typy – dla materiałów wykazujących międzywarstwowe pękanie poślizgowe. Mogą to być również kształtki wycięte z uniwersalnych kształtek do badań typu A. Standardowo wykonuje się dziesięć powtórzeń w serii pomiarowej.

Wynik badania

Energia uderzenia pochłonięta podczas złamania kształtki w stosunku do początkowej powierzchni przekroju kształtki [kJ/m2] i rodzaj uszkodzenia próbki.

Aparatura

Młot udarnościowy Charpy'ego Instron CEAST 9050 z nacinarką do karbu (trzy znormalizowane typy karbu wg ISO 2818). Młot wahadłowy o maksymalnej energii 25 J.

Opcje

Kształtki z karbem lub bez; uderzenie krawędziowe, płaszczyznowe lub uderzenie równoległe (w przypadku tworzyw wzmocnionych warstwowo). Badania powiązane: wydłużenie względne przy zerwaniu, wytrzymałość na rozciąganie, temperatura ugięcia pod obciążeniem (HDT), temperatura mięknienia metodą Vicata (VST), twardość metodą Shore'a, właściwości mechaniczne przy zginaniu, badania starzeniowe UV, badania w komorze klimatycznej.